De adoptie van het openBIM werkproces van buildingSMART is belangrijk om processen effectiever en sneller te laten verlopen in de bouw. Als onderdeel van openBIM speelt de IFC uitwisselingsstandaard een rol bij de overdracht van ontwerp naar realisatie, maar ook in het traject van vergunningsverlening is dit van wezenlijk belang. Een belangrijk aspect is daarbij hoe het IFC model op de kaart van de meestal geo-georiënteerde gemeente geplaatst kan worden.
Als het 3D model een interne positiebepaling heeft, kan het ‘op de kaart’ worden getoond en dat is onmisbaar voor deze processen. Maar er is op dit moment bij BIM modelleurs in de praktijk nog weinig kennis over het fenomeen geo-positionering – en zeker in combinatie met IFC. Het opnemen van de plaatsbepaling gaat vaak niet goed kost daardoor veel moeite bij de zendende of ontvangende partij.
Om over verbeteringen van gedachten te wisselen organiseerde TU Delft een eerste ronde-tafel discussie rondom dit thema. Deelname was er vanuit buildingSMART | GeoBIMexperts | Revit Standards Foundation | Bricsys® | VORM en digiGO.nu.
Groter raamwerk van CHEK
De meeting paste binnen een groter raamwerk en -ambitie vanuit Europees verband onder de naam, CHEK. Een EU-gefinancierd project met als doel de barrières weg te nemen voor overheidsinstanties om digitale bouwvergunningsprocedures in te richten. Onderdeel van het CHEK programma is het samen te brengen van geodata en BIM en de kennislacunes daarbij weg te nemen.
Met de komst van IFC4.3 zijn er aanvullende, gis-georiënteerde modelparameters beschikbaar om de locatie op de wereld en in RD te kunnen vastleggen. Dit is een verbetering ten opzichte van de eerdere versie van de buildingSMART standaard IFC2x3, die deze parameters nog niet kende.
Amir Hakim van TU Delft presenteerde een nieuwe tool, genaamd ifcgref dat moet gaan dienen als online hulpmiddel voor ontwikkelaars, ingenieurs en architecten om met het BIM-model de overstap te maken van een lokaal coördinatenreferentiesysteem (CRS) naar wereld- of landelijke coördinatenstelsels (WCS) Na de translatie kan een ander visualisatiecomponent, bekend als IfcEnvolopeExtractor, de dakopbouw en de buitenste schil van een bim model extraheren.
Daarnaast is er het onderzoeksthema ‘IFC Envelope Extractor’ om modeldata te vertalen naar compacte gebouwgeometrie om IFC ontwerpdata te vertalen naar city-model bestanden. Hierin wordt dezelfde LOD benadering gehanteerd als 3DBAG. Met het verschil dat 3DBAG wordt geconstrueerd op basis van AHN en BGT data, en dus niet van IFC modellen. Het deed met een beetje denken aan de Inventor shrinkwrap methode maar volgens Jasper van der Vaart werkt dat onder de motorkap toch iets anders qua logaritme.
IFC Georefereren
Vervolgens was het mijn beurt om ervaringen te delen hoe IFC in de praktijk en op verschillende manieren wordt gerelateerd aan RD/NAP. Ik kom uiteindelijk op 6 verschillende methoden uit om een 3D bim-ontwerp te geo-refereren. In de discussie die volgde kwamen we op de onderstaande twee opties die goed aansluiting kunnen vinden bij het ontwikkeltraject TU / CHEK. Behalve daarvoor zijn de uitkomsten ook belangrijk voor de digiDeal GeoBIM waar GeoBIMexperts momenteel de projectleiding verzorgt.
Opties om het BIM ontwerp te georefereren
Optie 1: PBP/LCS vastleggen in RD, Noordgericht exporteren
Het ‘nulpunt’ van het project, oftewel het Project base-point (PBP) kent een Lokaal Coordinat Systeem (LCS) en heeft een waarde in RD [xy] [m]. In het BIM proces wordt het al vastgelegd in BIM Basis ILS. Deze geo-referentie wordt als eigenschap aan het model meegegeven, zodat het GIS viewers deze op de juiste plek in de wereld kunnen weergegeven. Maar let op, dit is een vereiste en niet meer zo vrijblijvend! Het IFC model wordt altijd noordgericht geëxporteerd zonder een rotatie-parameter. Dit houdt in dat het (kaart) noorden zuiver naar boven wijst.
Optie 2: Perceelgrenzen opnemen in model
Op deze manier werk je met de contourlijnen van het perceel van Kadaster. Aangezien dit gedurende het ontwerp vast ligt kan de positie in RD hieraan herleid worden. Waarde dx dy kan met 2 hoekpunten van het gebouw de input voor refereren van het IFC bestand met de software van TU. Je zou ook kunnen denken om de kadasterlijnen van het perceel onderdeel te laten zijn van de IFC file. Daarmee heb je nog meer controle op de juiste overdracht van de positionering. Voordeel van deze methode is dat het model niet noordgericht hoeft te opgesteld en ook het vastleggen van PBP kan achterwege blijven. Zolang je maar in je model het kadaster als omtrek meeneemt.
De meeting bij TU Delft was leerzaam voor alle betrokkenen,
Wil je meer weten over dit onderwerp? Neem dan contact op met hans.lammerts@geobimexperts.nl
Images met dank aan Lammerts engineering.
